Wijzigingen & nieuws vermogensbelasting (box 3)

De ontwikkelingen rond de vermogensbelasting volgen elkaar snel op. In deze blog houden wij u op chronologische wijze op de hoogte van deze ontwikkelingen.

De tarieven en vrijstellingen voor box 3 in 2022 treft u hier aan >
De tarieven en vrijstellingen voor box 3 in 2023 treft u hier aan >
De tarieven en vrijstellingen voor box 3 in 2024 treft u hier aan >

Proefprocessen over fictief beleggingsrendement Box 3

8 maart 2023 - update -

De fiscus gaat voor 2022 uit van een rendement van 5,5% op beleggingen. Dit terwijl het werkelijke rendement op beleggingen in 2022 negatief was voor vrijwel alle beleggers. Vermogensbeheerders in Nederland laten zien dat binnen neutrale beleggingsprofielen het verlies gemiddeld – 13,3% was over 2022 (bron: Vermogensbeheer Rendement index (VBR-index©) van Vermogensbeheer.nl)

Voor de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) is dit aanleiding om naar de rechter te stappen. De Hoge Raad heeft bepaald dat een forfaitair rendement zo dicht mogelijk bij het werkelijke rendement moet aansluiten.

Sinds het arrest van de Hoge Raad gaat de Belastingdienst bij spaargeld uit van de gemiddelde rente in het betreffende belastingjaar. Bij beleggingen doet men dit echter niet. Hier blijft de belastingdienst uitgaan van rendementen over een periode van 15 jaar. De werkelijke opbrengst in het belastingjaar zelf blijft dus buiten beschouwing.

Staatssecretaris Van Rij heeft deze week antwoord gegeven op Kamervragen over alle bezwaren tegen belastingheffing in Box 3. Van Rij geeft daarbij aan dat er zoveel vragen, reacties en bezwaren binnenkomen dat de fiscus het niet meer aankan. Het betreft ongeveer een half miljoen reacties van burgers.

Vrijstelling vermogensbelasting flink omhoog in 2023

22 februari 2023 - update -

De vrijstelling voor vermogensbelasting gaat dit jaar flink omhoog. Van 50.650 voor 2022 naar 57.000 voor 2023. Voor fiscaal partners is dat het dubbele, dus 114.000. Deze vrijstelling is nog hoger bij groen beleggen: 65.072, voor fiscaal partners 130.144. Pas als u meer vermogen heeft dan de vrijstelling, moet u vermogensbelasting betalen over dat meerdere.

Bij het berekenen van de vermogensbelasting in de voorlopige aanslag 2023 hanteert de fiscus de volgende fictieve rendementen voor de 3 soorten vermogen::
Spaargeld: 0,36%
Beleggingen en andere bezittingen: 6,17%
Schulden: 2,57% (dit mag u aftrekken)

De percentages voor spaargeld en schulden zijn nog voorlopig, de definitieve percentages worden begin 2024 bepaald.

Op zoek naar de beste vermogensbeheerder?

Bent u op zoek naar de voor u beste vermogensbeheerder?

Vraag dan gratis en geheel vrijblijvend een SelectieRapport aan. Per e-mail ontvangt u een selectie van goede vermogensbeheerders die het beste passen bij uw persoonlijke situatie, wensen en voorkeuren.

SelectieRapport aanvragen

Kabinet wil overgangsregeling vermogensbelasting voor 2023-2025

10 oktober 2022 - update -

Op Prinsjesdag 2022 heeft het kabinet bekend gemaakt dat het de vermogensrendementsheffing in box 3 (vermogensbelasting) wil aanpassen voor de jaren 2023 tot en met 2025. Hierbij wordt nog steeds uitgegaan van de forfaitaire (fictieve) spaarvariant. Deze forfaitaire spaarvariant geldt ook bij het rechtsherstel over 2017 tot en met 2022. Het kabinet wil vanaf 2026 een nieuwe belastingheffing op vermogen invoeren die aansluit bij het werkelijke behaalde rendement.

Bij de forfaitaire spaarvariant zijn er 3 vermogenscategorieën voor de belastingheffing in box 3. Dit zijn spaargeld, beleggingen en andere bezittingen, en schulden. En er wordt dus nog steeds een forfaitair (fictief) rendement als uitgangspunt genomen. Maar deze rendementen liggen wel dicht(er) bij de werkelijk behaalde rendementen dan in de oude nu door de Hoge Raad onwettig verklaarde regeling.

Voor banktegoeden (spaargeld) is de basis de actuele spaarrente. Voor beleggingen e.d. geldt als basis het meerjarig gemiddelde rendement op beleggingen in onroerende zaken, aandelen en obligaties. Voor schulden is de actuele hypotheekrente de basis (2022: 2,46%).

Arrest Hoge Raad

20 mei 2022 - update -

Door het arrest van de Hoge Raad van 24 december 2021 is er het nodige veranderd in de vermogensbelasting. Een belastingplichtige die voor box 3 (vermogen) niet meedeed met de massaalbezwaarprocedure én van wie de aanslag inkomstenbelasting voor de jaren 2017 en 2018 onherroepelijk vaststaat, heeft geen recht op de op box 3-compensatie. Er bestaat dan bovendien ook geen recht op ambtshalve vermindering van de aanslag. De rechter kan de Belastingdienst in dat geval niet dwingen om te veel betaalde vermogenstaks terug te betalen.

Het is niet uitgesloten dat kabinet en Tweede Kamer alsnog beslissen meer mensen tegemoet te komen, omdat er sprake is van verschillende behandeling van spaarders.

Rechtsherstel voor spaarders in massaalbezwaarprocedure

28 april 2022 - update -

De ongeveer 60.000 mensen die bezwaar hebben gemaakt tegen de heffing in box 3 over de belastingjaren 2017-2020 ontvangen voor 4 augustus 2022 automatisch rechtsherstel volgens de zogenaamde ‘spaarvariant’. Hierbij krijgen voornamelijk mensen met spaargeld geld terug. Dit rechtsherstel geldt ook voor nog niet vastgestelde of opgelegde aanslagen box 3 (onder andere over 2020 en 2021).

Dit heeft het kabinet in een brief aan de Tweede Kamer bekend gemaakt, naar aanleiding van de uitspraak van de Hoge Raad van eind 2021.

Mensen die niet op tijd bezwaar hebben ingediend én waarbij de aanslag al vaststaat, krijgen nog geen rechtsherstel. Hierbij is een uitspraak van de Hoge Raad in een andere box 3-procedure nog van groot belang, die in het najaar van 2022 wordt verwacht. Het herstel kost nu € 2,8 miljard.

Kabinet schuift besluit vermogenstaks voor zich uit

20 april 2022 - update -

Het kabinet schuift waarschijnlijk het besluit of mensen die geen bezwaar maakten, toch compensatie krijgen voor te veel betaalde vermogensbelasting, een aantal maanden voor zich uit. Dat scheelt op korte termijn miljarden. Reden is een nieuw arrest van de Hoge Raad dat ergens in de komende zes maanden wordt verwacht. Dat stelt het Financieele Dagblad.

Staatssecretaris Marnix van Rij van Fiscaliteit vindt wachten op het nieuwe arrest te verkiezen boven 'overnight' een besluit nemen. Dat zei hij dinsdagavond bij het debat in de Tweede Kamer over het gevolg van het arrest van eind 2021. Daarin oordeelde de Hoge Raad dat de huidige vermogensbelasting in box 3 onwettig is. En dat wie bezwaar heeft gemaakt, compensatie moet krijgen voor te veel betaalde belasting in de periode 2017-2020.

Arrest vermogenstaks kost Staat miljarden

15 april 2022 - update -

Het kabinet zegt dat het zo snel mogelijk duidelijkheid wil geven over het rechtsherstel dat het gaat bieden aan mensen die belasting hebben betaald over vermogen in box 3 in de jaren 2017 t/m 2022.

Tegelijkertijd vindt het kabinet het belangrijk hierover eerst met de Tweede Kamer in gesprek te gaan. Er bestaat volgens het kabinet namelijk niet één simpele oplossing en iedere keuze heeft verschillende budgettaire en uitvoeringstechnische gevolgen.

Afhankelijk van de keuze voor de groep mensen en de variant kost het herstel tussen de € 2,4 miljard en € 11,7 miljard. Pas na het debat zal definitieve besluitvorming plaatsvinden, tijdens de voorjaarsbesluitvorming rond begin mei 2022. Er wordt dan ook besloten over de budgettaire dekking. Uitgaande van deze planning kan de Belastingdienst rond 1 juli beginnen met het herstel zodat in ieder geval alle massaal ingediende bezwaarschriften voor 4 augustus afgewikkeld kunnen worden.

Kabinet wil 'papieren' vermogenswinsten belasten

15 april 2022 - update -

In de nieuwe vermogensheffing die het kabinet vanaf 2025 wil invoeren, betalen beleggers niet alleen belasting over het inkomen uit hun bezittingen, maar ook over de waardeontwikkeling van hun aandelen en vastgoed. Dat schrijft Het Financieele Dagblad.

Het kabinet kiest hiermee voor wat fiscalisten een vermogensaanwasbelasting noemen. Naast de belasting over reguliere inkomsten zoals rente, dividend en huur - minus de daarvoor gemaakte kosten - betalen beleggers dan jaarlijks belasting over de waardeontwikkeling van hun vermogen, zoals koerswinst of koersverlies van aandelen en waardestijging of -daling van onroerend goed.

Staatssecretaris Van Rij van Financiën: "Vermogen is jarenlang op een verkeerde manier belast. Mensen met spaargeld betaalden hierdoor te veel belasting, terwijl bezitters van onroerend goed door de sterke huizenprijsstijgingen juist te weinig betaalden. Er komt daarom vanaf 2025 een nieuw systeem waarbij we belasting gaan heffen over het rendement dat mensen werkelijk hebben behaald. Natuurlijk gaan we ook het verleden rechtzetten, al is daar geen ideale oplossing voor. Alle opties die zijn onderzocht hebben naast voordelen ook nadelen. Dit betekent dat we de komende tijd nog lastige keuzes moeten maken.”

Op zoek naar de beste vermogensbeheerder?

Bent u op zoek naar de voor u beste vermogensbeheerder?

Vraag dan gratis en geheel vrijblijvend een SelectieRapport aan. Per e-mail ontvangt u een selectie van goede vermogensbeheerders die het beste passen bij uw persoonlijke situatie, wensen en voorkeuren.

SelectieRapport aanvragen

Linkse oppositie wil zo snel mogelijk nieuwe vermogensbelasting

2 februari 2022 - update -

Nu de ‘spaartaks’ onhoudbaar is geworden moet het kabinet zo snel mogelijk een nieuwe vermogensbelasting invoeren. Wie meer dan een ton heeft moet betalen, ongeacht of er winst is gemaakt. Dit meldt het Algemeen Dagblad.

Dat staat in een voorstel dat de PvdA, SP en GroenLinks hebben ingebracht. Het idee zelf is niet nieuw, maar het plan is nu wel meer uitgewerkt en ook de timing is saillant.

In het voorstel betaalt niemand belasting over de eerste 100.000 euro van het vermogen (voor paren 200.000). Daarboven gelden oplopende tarieven. Tussen 100.000 en 500.000 1 procent, tussen een half miljoen en een miljoen 2 procent, tussen 1 en 5 miljoen 4 procent en alles daarboven 5 procent. Een echtpaar dat 300.000 euro spaargeld heeft, gaat dan 1000 euro vermogensbelasting betalen (300.00 - 200.000 vrijstelling = 100.000, 1% daarvan is 1000). Het eigen huis wordt buiten beschouwing gelaten.

Uitspraak Hoge Raad slaat gat in schatkist

1 februari 2022 - update -

Mogelijk krijgen ongeveer 1,3 miljoen Nederlanders geld terug na een uitspraak van de Hoge Raad eind 2021. Dat zou een enorm gat in de schatkist slaan. Het kabinet zal dat op een of andere manier weer moeten dichten, zo meldt dagblad Trouw.

Het is uitstekend nieuws voor spaarders maar een domper voor het nieuwe kabinet. Dat moet waarschijnlijk vele miljarden euro’s terugbetalen aan die spaarders, wegens onterecht opgelegde vermogensbelasting. Dat die onterecht was, is door de Hoge Raad bepaald.

Nu wordt de enorme omvang van de aanstaande compensatie duidelijk. Staatssecretaris Van Rij van Financiën komt vrijdag 4 februari 2022 met een voorstel om het probleem op te lossen.

Arrest Hoge Raad heeft grote gevolgen

24 januari 2022 - update -

"Het arrest van de Hoge Raad heeft grote impact en de gevolgen hiervan zijn voor mij van de grootste prioriteit. We werken met man en macht aan een werkbare oplossing voor de uitvoering van het arrest. De reden van het verzoek om uitstel* is dat nog niet alle gevolgen van het arrest helder zijn. Daarnaast is de beoordeling welke oplossingsrichtingen maakbaar en haalbaar zijn voor de uitvoering, wat oplossingsrichtingen vragen van burgers en of dit voor hen haalbaar is nog niet afgerond", zo schrijft de nieuwe staatssecretaris van Financiën, Marnix van Rij, aan de Tweede Kamer.

*Met uitstel bedoelt van Rij dat hij de beantwoording van Kamervragen heeft uitgesteld. Hij schrijft ook dat het bieden van rechtsherstel grote budgettaire consequenties voor de overheid heeft.

De Belastingdienst legt mensen die vermogen hebben in box 3 'tot nader order' geen aanslag op. Het huidige systeem van vermogen belasten is door de uitspraak van de Hoge Raad niet meer toepasbaar. De fiscus kan niet op korte termijn een nieuw, sluitend stelsel invoeren.

Geen recht op teruggave vermogensbelasting

4 januari 2022 - update -

Ruim een miljoen Nederlanders die te veel belasting betaalden over hun spaargeld, hebben geen recht op teruggave, zo meldt Het Financieele Dagblad. Ondanks een uitspraak van de Hoge Raad dat de heffing onwettig is, vallen zij buiten de boot omdat de regering de bezwaarprocedure in 2016 geruisloos heeft ingeperkt.

De inperking was onderdeel van een groter pakket belastingmaatregelen en passeerde destijds de Tweede Kamer zonder dat er specifiek aandacht aan werd geschonken.

Hoge Raad: spaartaks onwettig

24 december 2021 - update -

De overheid had geen gebruik mogen maken van een fictief rendement bij de vermogensrendementsheffing, ook wel spaartaks genoemd. De Hoge Raad oordeelt dat die in ieder geval voor de jaren 2017 en 2018 in strijd was met de wet.

De Raad vindt de wettelijke regeling van het belasten van spaargeld en overig vermogen in box 3 van de inkomstenbelasting in strijd met het ongestoord genot van eigendom en het discriminatieverbod in het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens (EVRM).

De zaak was aangespannen door een echtpaar met een gezamenlijk vermogen van ongeveer één miljoen euro. De rente was in 2017 en 2018, net als nu, historisch laag. Ze belegden amper. Daardoor heeft het echtpaar weinig aan het vermogen kunnen verdienen. De Bond voor Belastingbetalers had deze zaak samen met 60.000 mede-eisers aangespannen. De Hoge Raad heeft nu uitspraak gedaan over dit ene specifieke geval.

Vijlbrief zegt te streven naar 'reëel rendement'

2 november 2021 - update -

Staatssecretaris Hans Vijlbrief wil vanaf 2022 een einde maken aan de tienjarige worsteling met de vermogensrendementsheffing in box 3. Belasting van de echte opbrengst komt in zicht.

Belastingbetalers moeten dan de mogelijkheid krijgen om aan te tonen dat het werkelijke rendement op hun vermogen lager was dan de Belastingdienst aanneemt. Vijlbrief hoopt zo'n 'tegenbewijsregeling' vanaf 2022 te kunnen invoeren, als tussenstap naar de belasting van het reële rendement. “Dat is het streven”, zei hij in de Tweede Kamer.

Vijlbrief schat in dat het technisch inmiddels mogelijk is om 'van seconde tot seconde' bij te houden hoeveel rendement belastingplichtigen behalen. Hij laat dat nu onderzoeken. De vraag is vervolgens of en hoe de Belastingdienst dat in de systemen kan meenemen. Vijlbrief sluit niet uit dat daarvoor een alternatief systeem nodig is.

Rechtbank vindt vermogenstaks discriminerend

12 augustus 2021 - update -

De belasting op spaartegoeden en beleggingen zoals de fiscus die sinds 2017 oplegt, is strijdig met het Europees discriminatieverbod. Dat oordeelt de rechtbank Noord-Nederland. Spaarders betalen volgens de rechter te veel belasting.

De rechtbank deed uitspraak in een proefprocedure van de Bond voor Belastingbetalers tegen de in 2017 aangepaste vermogensrendementsheffing. De uitspraak verhoogt de druk op de politiek om de heffing in box 3 van de inkomstenbelasting fundamenteel te veranderen.

Staatssecretaris gaat niet in op verzoek Kamer om vermogenstaks te verlagen

30 juni 2021 - update -

Demissionair staatssecretaris Hans Vijlbrief van Financiën is niet van plan om grote spaarders, die al interen op hun vermogen door inflatie en negatieve rente, tegemoet te komen met een lagere vermogenstaks.

Aanpassingen in het boxenstelsel zijn volgens hem een taak van de formerende partijen. De staatssecretaris gaat hiermee niet in op de wens van een meerderheid in de Tweede Kamer. "Wij doen alleen urgente dingen", aldus de staatssecretaris.

Voorstellen box 3 vermogensbelasting voor 2021

25 november 2020 - update -

Het heffingsvrije vermogen, dus de algemene vrijstelling in box 3, is in 2021 flink omhoog gegaan naar € 50.000 per belastingbetaler (fiscaal partners samen: € 100.000). In de praktijk betekent dit dat straks zo’n 900.000 Nederlanders geen belasting meer in box 3 hoeven te betalen. Het belastingtarief in box 3 gaat omhoog van 30% naar 31% in 2021.

De belastingdruk over vermogen in box 3 gaat in 2021 tussen de 0,59% en 1,76% bedragen, afhankelijk van de omvang van het vermogen. In 2020 ligt de belastingdruk tussen de 0,54% en 1,58%.

Spaar- en beleggingsrendement 2021

In 2021 is het forfaitair spaarrendement gezet op 0,03% en het forfaitair beleggingsrendement op 5,69%. Hoe pakt dit uit? Hieronder ziet u een voorbeeld.

Berekening belastingdruk op vermogen box 3 in 2021

- In de eerste belaste vermogensschijf (€ 50.000 tot € 100.000) gaat de Belastingdienst ervan uit dat iemand gemiddeld genomen 67% van dit vermogen aanhoudt als spaargeld en 33% als belegging. Het totale forfaitaire rendementspercentage in deze schijf is dan 1,8978% (= 67% x 0,03% + 33% x 5,69%). Met een belastingtarief van 31% over deze 1,8978% komt de belastingdruk in 2021 uit op 0,59%.

- In de tweede vermogensschijf (€ 100.000 tot € 1.000.000) gaat de Belastingdienst ervan uit dat u gemiddeld genomen 21% van dit vermogen aanhoudt als spaargeld en 79% als belegging. Het totale forfaitaire rendementspercentage is dan 4,5014% (= 21% x 0,03% + 79% x 5,69%). Met een belastingtarief van 31% over deze 4,5014% komt de belastingdruk in 2021 dan uit op 1,40%.

- In de derde vermogensschijf (vanaf € 1.000.000) gaat de Belastingdienst ervan uit dat u gemiddeld genomen dit vermogen volledig aanhoudt als belegging. Het forfaitair rendementspercentage in deze vermogensschijf is dan 5,69% (= 0% x 0,03% + 100% x 5,69%). Met een belastingtarief van 31% over deze 5,69% komt de belastingdruk in 2021 uit op 1,76%.

Verhouding sparen en beleggen
Omdat de Belastingdienst (nog) niet uit kan gaan van de werkelijke gerealiseerde rendementen gaat men er dus van uit dat belastingbetalers gemiddeld genomen per vermogensschijf in een bepaalde verhouding sparen en beleggen. Vervolgens gaat men uit van het vastgestelde forfaitaire spaar- en beleggingsrendement.

Voorstel aanpassing vermogensbelasting Box 3 van de baan

Het voorstel voor de aanpassing van de vermogensbelasting van voormalig staatssecretaris Menno Snel is van de baan. Huidig staatssecretaris Hans Vijlbrief heeft laten weten dat deze voorstellen van zijn voorganger juridisch onhoudbaar zijn. De gewenste aanpassing van de vermogensbelasting, namelijk belasting heffen over het inkomen (rendement) dat daadwerkelijk wordt behaald met het vermogen, laat nog jaren op zich wachten. De Belastingdienst kan dit volgens Vijlbrief niet aan.

Na de zomer komt de staatssecretaris met een tussentijdse oplossing. Hij wil daarmee niet alleen de grote spaarders ontzien zoals in de voorstellen van zijn voorganger, maar ook kleine spaarders en beleggers. Mensen met grotere vermogens moeten volgens de staatssecretaris alvast rekening houden met een hogere aanslag in deze nieuwe plannen voor 2022.

door Ramón Wernsen

Ramón is sinds 1996 actief als Financieel Planner en is auteur van vele artikelen en boeken en als docent verbonden aan het Erasmus Instituut voor Financiële Planning in Rotterdam. Bij Vermogensbeheer.nl helpt hij als vermogensplanner klanten met het herstructureren van hun vermogen en vermogensplanning.

Op zoek naar de beste vermogensbeheerder?

Bent u op zoek naar de voor u beste vermogensbeheerder?

Vraag dan gratis en geheel vrijblijvend een SelectieRapport aan. Per e-mail ontvangt u een selectie van goede vermogensbeheerders die het beste passen bij uw persoonlijke situatie, wensen en voorkeuren.

SelectieRapport aanvragen