ESG: niet meer weg te denken bij duurzaam beleggen

Wat betekent ESG?

De term ESG ontstond in 2006 toen op initiatief van de VN uitgangspunten werden opgesteld voor verantwoord beleggen. ESG is een afkorting van 3 begrippen. Deze begrippen spelen een rol bij duurzaamheid en goed ondernemerschap. En daarmee vormen ze een steeds belangrijker en zelfs onmisbaar criterium voor beleggers. Met name hele grote professionele beleggers zoals Nederlandse pensioenfondsen leggen hun beleggingen langs de meetlat van ESG. Hieronder leggen we elk begrip kort uit.

E = Environment

Environment betekent letterlijk: omgeving. Maar inmiddels staat het ook voor milieu. Hoe gaat de onderneming waarin u wilt beleggen om met het milieu? Welke maatregelen zijn er genomen om het milieu niet of zo min mogelijk te belasten? Wat zijn de plannen voor de toekomst, bijvoorbeeld op het gebied van CO2 en NOX (stikstof) uitstoot? Hoe gaat men om met afval?

S = Social

Beleggers willen weten of een onderneming zich houdt aan de regels voor sociaal ondernemerschap. Wat zijn de arbeidsvoorwaarden? Hoe zijn de werkomstandigheden? Zijn klokkenluiders goed beschermd? Hoe zit dat bij eventuele toeleveranciers, ook in het buitenland? De juridische basis hiervoor vormen de Rechten van de Mens zoals internationaal vastgelegd door de VN (art. 23).

G = Governance

Governance omvat de manier van besturen. Gebeurt dit op een evenwichtige manier? Zijn de checks and balances (interne controles, machtsverdeling) goed vastgelegd? Is er oog voor ‘group think’ of tunnelvisie, bijvoorbeeld door het blind volgen van een (te) sterke leider?
In Nederland conformeren beursgenoteerde vennootschappen zich aan de ‘Code Tabaksblatt’ en de aanvullingen daarop. Het omschrijft een gedragscode voor raden van bestuur, raden van commissarissen en de zeggenschap en bescherming van de aandeelhouders. Het omschrijft ook betere transparantie van jaarrekeningen.

ESG-score

De mate waarin een onderneming voldoet aan ESG-doelen kun je vastleggen in een ESG-score. Een goede ESG-score is sinds een aantal jaren een internationale standaard voor duurzaam beleggen. Grote beleggers beoordelen bedrijven op hun inzet voor het milieu, de mens en maatschappij, en voor behoorlijk bestuur. Ze worden dan mogelijk in de beleggingsportefeuille opgenomen of verwijderd. Veel Nederlandse institutionele beleggers hebben ESG in hun beleggingsportefeuilles geïntegreerd. Naast de financiële criteria wordt de ESG-score tegenwoordig dus bij beleggingsbeslissingen meegenomen.

Bedrijven met een hoge ESG-score voeren een actief milieubeleid en gebruiken grondstoffen zo effectief mogelijk. Ook zorgen ze voor eerlijke lonen en veilige werkomstandigheden. En ze hebben een bestuursvorm die bijvoorbeeld corruptie en belangenverstrengeling tegengaat. Bonussen en beloning van de topmensen zijn mede gebaseerd op het halen van ESG-doelen.

Hoe passen beleggingsfondsen ESG toe?

De ESG-graadmeters worden bij beleggingsfondsen op verschillende manieren toegepast. Een beleggingsfonds kan bedrijven die verdienen aan ‘slechte dingen’ als tabak, wapens of kinderarbeid totaal uitsluiten. Het kan ook bedrijven mijden die onvoldoende scoren op ESG-thema’s. Ze beleggen dan bijvoorbeeld wel in de olie- en gassector, maar alleen in de minst schadelijke bedrijven. En een fonds kan ook beleggen in één ESG-thema, zoals natuurbehoud.

ESG vast onderdeel van vermogensbeheer

Volgens een rapport van accountantsbureau PwC uit 2019 moet ESG topprioriteit zijn voor vermogensbeheerders. “ESG is niet meer weg te denken”, vatte Patrick Heisen van PwC een van de conclusies van het rapport samen. “Het is niet langer de vraag óf assetmanagers er iets mee moeten. De vraag die relevant is, is hoe ze ermee omgaan. ESG moet niet alleen verankerd zijn in de strategie en het businessmodel, maar ook in systemen, processen, risicomanagement, rapportage en alle andere aspecten van de dagelijkse operatie”.

Volgens Heisen leveren maatschappijbewuste beleggingen wel degelijk rendement op. “Vroeger kon ESG nog worden afgedaan als iets wat je erbij deed om de wereld te verbeteren. Inmiddels toont onderzoek glashard aan dat als je bij de selectie van bedrijven rekening houdt met hun ESG-rating, dat een positieve impact heeft op het rendement van je beleggingen”, aldus Heisen.

In 2015 publiceerde MSCI een onderzoek naar de invloed van de ESG-score op het rendement. De onderzoekers keken niet alleen naar het niveau van de ESG-score, maar ook naar de verandering door de tijd. Ze vonden een positief verband tussen de ESG-score en het rendement. En, ze vonden een nog sterker verband tussen een verbetering van de ESG-score en het rendement.
Maar volgens professor Sanjai Bhagat vallen de prestaties van ESG-beleggingsfondsen in financiële zin tegen, zoals hij in maart 2022 schreef in Harvard Business Review.